CÁC TÌNH TRẠNG RỐI LOẠN LIÊN QUAN ĐẾN ADHD (Conditions Related to ADHD)

ADHD không phải lúc nào cũng chỉ xảy ra một mình. Tình trạng này cũng có thể xuất hiện cùng với các tình trạng sức khỏe tâm thần khác hoặc các rối loạn phát triển thần kinh; những người bạn đồng hành chung bao gồm trầm cảm, lo âu và các khiếm khuyết về khả năng học. Nếu nhiều hơn một tình trạng xuất hiện, phương pháp điều trị cần được điều chỉnh, vì một số phương pháp điều trị ADHD (đặc biệt là thuốc kích thích) có thể làm trầm trọng thêm các triệu chứng của các bệnh đi kèm.

 

Tương tự, các triệu chứng của ADHD có thể xuất hiện khá giống với các triệu chứng của các tình trạng khác, chẳng hạn như rối loạn lưỡng cực hoặc các khiếm khuyết về khả năng học. Những tình trạng như vậy có thể bị nhầm với ADHD và ngược lại. Điều quan trọng đối với các đơn vị dịch vụ chăm sóc sức khỏe là phải tiến hành kiểm tra kỹ lưỡng trước khi đưa ra chẩn đoán ADHD, để loại trừ các tình trạng bệnh lý khác và đánh giá xem có bất kỳ bệnh đi kèm nào tiềm ẩn hay không.

 

✾ Có khả năng bị cả ADHD và trầm cảm không?

Đúng vậy, ADHD và trầm cảm có thể xuất hiện song song với nhau. ADHD cũng có thể bị chẩn đoán nhầm là trầm cảm — đặc biệt nếu các triệu chứng của cá nhân chủ yếu là giảm chú ý và biểu hiện như một cuộc đấu tranh để tiếp tục tham gia vào công việc, các mối quan hệ hoặc các hoạt động khác. Một khả năng khác là những thách thức khi chịu đựng chứng ADHD không được điều trị đã tự gây ra cảm giác trầm cảm. Trong những trường hợp đó, điều trị ADHD cũng có thể hoạt động như một phương pháp điều trị trầm cảm, vì năng lực và sự tập trung tăng lên nhờ điều trị ADHD có thể giúp vượt qua tâm trạng chán nản.

 

✾ Tôi có bị ADHD hoặc rối loạn lưỡng cực không?

ADHD và rối loạn lưỡng cực thường bị nhầm lẫn với nhau. Các triệu chứng của ADHD, chẳng hạn như bốc đồng hoặc tăng động, có thể xuất hiện tương tự như các triệu chứng hưng cảm của rối loạn lưỡng cực; Mặt khác, một người bị rối loạn lưỡng cực có thể có khả năng tập trung chăm chú vào một nhiệm vụ, điều này có thể trông giống như sự tập trung cao độ hyperfocus liên quan đến ADHD đối với người quan sát bên ngoài nhìn vào họ.

 

* Hyperfocus là trải nghiệm tập trung sâu và mạnh mẽ ở một số người bị ADHD. ADHD không nhất thiết là sự thiếu thốn sự chú ý, mà là một vấn đề với việc điều chỉnh chú ý tới các nhiệm vụ mong muốn.

Cả hai tình trạng này cũng có thể gây ra sự thay đổi tâm trạng và cũng có thể đi kèm với các giai đoạn trầm cảm. Mặc dù cần đánh giá kỹ lưỡng để phân biệt các triệu chứng và đưa ra chẩn đoán chính xác, nhưng rối loạn lưỡng cực thường xuất hiện nhất (mặc dù không phải luôn luôn) vào lần đầu tiên hoặc cuối tuổi vị thành niên hoặc tuổi trưởng thành, trong khi ADHD thường bắt đầu ở thời thơ ấu; vào độ tuổi mà các triệu chứng lần đầu tiên xuất hiện có thể giúp bác sĩ lâm sàng đưa ra chẩn đoán thích hợp.

 

✾ ADHD có thể gây ra trầm cảm không?

ADHD không được chẩn đoán hoặc điều trị không toàn diện có thể biểu hiện thành những cuộc đấu tranh suốt đời đối với cá nhân trong công việc, ở nhà hoặc trong các mối quan hệ. Đối với một số trẻ em và người lớn, những thách thức này có thể gây ra cảm giác buồn dai dẳng, không đủ, lòng tự trọng thấp hoặc khó thiết lập và hoàn thành mục tiêu – đây cũng là tất cả những đặc điểm đặc trưng của bệnh trầm cảm. Trong những trường hợp như vậy, trầm cảm được cho là thứ phát sau ADHD (tức là do ADHD kích hoạt, chứ không phải là bệnh lý hiện có); điều trị ADHD có thể giúp cải thiện tâm trạng, nâng cao lòng tự trọng và cảm giác hoàn thành mọi việc tốt hơn.

 

✾ Thuốc kích thích có thể làm tăng lo âu?

Tăng cảm giác lo âu là một trong những tác dụng phụ có thể xảy ra của thuốc kích thích, cũng như một số loại thuốc không kích thích có thể được sử dụng để điều trị ADHD. Lo âu cũng có thể xảy ra khi một loại thuốc kích thích hết tác dụng, trong thời kỳ đôi khi được gọi là “sự va chạm”; trong thời gian này, cáu kỉnh, buồn bã hoặc mệt mỏi cũng có thể xuất hiện.

 

✾ Mức độ phổ biến của cả ADHD và khiếm khuyết khả năng học?

Cực kỳ phổ biến. Một số nghiên cứu cho thấy rằng có đến một nửa số trẻ em và thanh thiếu niên mắc ADHD có thể bị khiếm khuyết khả năng học tập đi kèm như chứng khó đọc, chứng khó viếtt hoặc rối loạn xử lý thính giác.

 

✾ Ai đó có thể có cả ADHD và OCD (Rối loạn ám ảnh cưỡng chế)?

Bất chấp các triệu chứng dường như đối lập nhau, ADHD và OCD có thể và thường xảy ra cùng nhau; một số nghiên cứu đã phát hiện ra tỷ lệ ADHD ở những người bị OCD cao tới 51%, mặc dù nhiều nghiên cứu khác đã báo cáo tỷ lệ thấp hơn. Các rối loạn có xu hướng xảy ra cùng nhau trong mối quan hệ gia đình, khiến các chuyên gia suy đoán rằng chúng có nền tảng thần kinh tương tự nhau.

 

Dịch từ nguồn: https://www.psychologytoday.com/…/adhd-and-comorbid…