Liệu pháp ABA (ABA Therapy)

Tagged: discussion

Liệu pháp ABA (ABA Therapy)

Liệu pháp ABA (ABA Therapy)

Posted by devwp on May 31, 2024 at 8:21 pm

❈ Liệu pháp ABA là gì?
Liệu pháp phân tích hành vi ứng dụng (ABA: Applied behavioral analysis) là một cách tiếp cận điều trị tập trung vào việc sử dụng sự củng cố tích cực để cải thiện các kỹ năng hành vi, xã hội, giao tiếp và học tập. Liệu pháp ABA sử dụng các nguyên tắc hành vi để đặt mục tiêu, củng cố hành vi và đo lường kết quả.

Cách tiếp cận này thường được mô tả là “tiêu chuẩn vàng” trong việc điều trị chứng tự kỷ. Nó được sử dụng rộng rãi và đã được chứng minh là có hiệu quả để cải thiện các kỹ năng cụ thể và giảm các hành vi có vấn đề. Nó cũng gây tranh cãi vì đôi khi bị coi là thiếu tôn trọng và thậm chí là mất nhân tính.

Liệu pháp ABA bắt nguồn từ các nguyên tắc của chủ nghĩa hành vi, đặc biệt là điều kiện hoạt động và việc sử dụng nguyên lý phần thưởng và hậu quả để tạo khuôn mẫu cho hành vi. Trong những năm 1950 và 1960, các chuyên gia sức khỏe tâm thần đã bắt đầu sử dụng các nguyên tắc như hệ thống thưởng phạt để điều trị các tình trạng như tâm thần phân liệt và khuyết tật phát triển.

Về sau, Tiến sĩ Ivar Lovaas, đã điều chỉnh ABA để điều trị chứng tự kỷ. Cách tiếp cận của ông là các kỹ năng hành vi và xã hội có thể được dạy trong khi các hành vi khác có thể bị loại bỏ bằng cách áp dụng các phần thưởng và hậu quả.

Kể từ đó, một loạt các kỹ thuật đã ra đời để điều trị chứng tự kỷ và các tình trạng khác. Nhiều cách tiếp cận mới hơn vẫn bắt nguồn từ những điều cơ bản của liệu pháp ABA, nhưng cũng kết hợp các khía cạnh của sự tương tác xã hội và cảm xúc.

❈ Các loại liệu pháp ABA
Một số loại can thiệp khác nhau có thể được sử dụng như một phần của liệu pháp ABA.

Đào tạo thử nghiệm từng bước (DTT: Discrete Trial Training )
Đào tạo thử nghiệm từng bước (DTT) bao gồm việc chia nhỏ một kỹ năng và dạy nó từng bước. Ba phần của quá trình này bao gồm:
Tiền chứng (một dấu hiệu kích hoạt hành vi)
Hành vi (phản hồi đối với tín hiệu)
Kết luận (điều gì xảy ra sau phản ứng)

Khi hành vi đã được tạo ra thành công, cá nhân sẽ nhận được sự củng cố tích cực, nhưng sẽ không được khen thưởng nếu họ không thành công tạo ra phản ứng mong muốn.

Can thiệp hành vi chuyên sâu sớm (EIBI: Early Intensive Behavioral Intervention)
Phương pháp này có thể được sử dụng ở trẻ nhỏ để dạy các kỹ năng xã hội, thích ứng, giao tiếp và chức năng. Nó thường được cá nhân hóa cao, chuyên sâu và toàn diện.

Mô hình Denver khởi động sớm (ESDM: Early Start Denver Model)
Kỹ thuật này dựa trên phân tích hành vi ứng dụng và thường được sử dụng cho trẻ tự kỷ trong độ tuổi từ 12 đến 48 tháng. Nó sử dụng các hoạt động vui chơi để giúp tăng cường các kỹ năng nhận thức, xã hội và ngôn ngữ.

Đào tạo về môi trường tự nhiên (Natural Environment Training)
Sau khi mọi người đã có được các kỹ năng thông qua đào tạo thử nghiệm từng bước, họ sẽ bắt đầu học và thực hành những kỹ năng đó trong môi trường tự nhiên hơn. Ví dụ, một đứa trẻ có thể học một kỹ năng cụ thể và sau đó bắt đầu thực hành nó ở nhà hoặc ở trường.

Liệu pháp ABA cũng thường được thực hiện theo hai cách khác nhau. Nó có thể được sử dụng như một chương trình toàn diện cung cấp sự can thiệp chuyên sâu trong nhiều môi trường và tình huống. Hoặc, nó có thể là một phần của chương trình chuyên sâu hơn có thể chỉ liên quan đến các hành vi hoặc tình huống cụ thể.

Liệu pháp ABA toàn diện (Comprehensive ABA Therapy)
Phương pháp này cung cấp các phương pháp điều trị thường kéo dài vài giờ mỗi ngày. Một nhà trị liệu hoặc kỹ thuật viên hành vi làm việc với cá nhân ít nhất vài giờ mỗi tuần và thường trong các bối cảnh khác nhau, chẳng hạn như ở cả gia đình và trường học. Các nhà trị liệu làm việc trực tiếp với cá nhân đó nhưng cũng có thể làm việc với cha mẹ và người chăm sóc để dạy các kỹ năng có thể sử dụng ngoài các buổi trị liệu ABA.

Liệu pháp ABA chuyên sâu (Focused ABA Therapy)
Loại điều trị này có thể tập trung vào việc giúp đỡ một cá nhân trong một tình huống cụ thể mà họ đang gặp khó khăn. Nó cũng có thể tập trung vào các kỹ năng cụ thể mà một cá nhân cần phải cải thiện. Thân chủ thường làm việc riêng với một nhà trị liệu, nhưng họ cũng có thể thực hành những kỹ năng này trong các nhóm nhỏ hoặc trong môi trường cộng đồng.

❈ Kỹ thuật
Liệu pháp ABA thường bao gồm một vài bước khác nhau. Các kế hoạch điều trị được điều chỉnh cho phù hợp với nhu cầu của cá nhân.

Đánh giá là bước đầu tiên của liệu pháp ABA. Trong giai đoạn này, trẻ hoặc thân chủ sẽ gặp một nhà trị liệu, người đặt câu hỏi về điểm mạnh, điểm yếu, nhu cầu và mục tiêu. Từ thông tin này, nhà chuyên môn sẽ xây dựng một kế hoạch điều trị.
Điều trị sẽ liên quan đến việc sử dụng các kỹ thuật khác nhau để hướng tới mục tiêu của cá nhân. Các đợt điều trị đôi khi có thể ngắn khoảng một giờ, nhưng chúng thường kéo dài vài giờ mỗi lần.
Đào tạo người chăm sóc bao gồm việc cung cấp hỗ trợ và đào tạo cho cha mẹ và những người chăm sóc khác và các thành viên trong gia đình. Các nhà trị liệu dạy cha mẹ và các thành viên trong gia đình các kỹ năng và chiến lược sẽ giúp duy trì các hành vi mong muốn trong môi trường gia đình, trường học và cộng đồng.

❈ Những tình trạng mà liệu pháp ABA có thể hỗ trợ
Liệu pháp ABA có thể được sử dụng cho nhiều tình trạng khác nhau, bao gồm:
Rối loạn lo âu
Rối loạn tăng động giảm chú ý (ADHD)
Rối loạn phổ tự kỷ
Rối loạn nhân cách ranh giới (BPD)
Rối loạn phát triển
Rối loạn ám ảnh cưỡng chế (OCD)
Rối loạn căng thẳng sau sang chấn (PTSD)
Các vấn đề về giấc ngủ
Rối loạn sử dụng chất gây nghiện

❈ Lợi ích

Liệu pháp ABA không “điều trị” chứng tự kỷ nhưng nó có thể được sử dụng để dạy những hành vi mong muốn và giảm bớt hoặc loại bỏ những hành vi không mong muốn. Ví dụ, ABA có thể được sử dụng trong chứng tự kỷ để giảm nhẹ cơn giận dữ, dạy trẻ ngồi yên lặng hoặc sử dụng lời nói để đưa ra yêu cầu. Nó cũng có thể được sử dụng để thưởng cho trẻ khi thực hiện được các kỹ năng đơn giản và phức tạp, chẳng hạn như đánh răng đúng cách hoặc chia sẻ đồ chơi với bạn bè.

Một số cách mà liệu pháp ABA có thể tác động đến cuộc sống của một cá nhân bao gồm:
Tiếp thu và rèn luyện các kỹ năng xã hội
Giảm thiểu các hành vi có vấn đề
Phát triển trí nhớ và khả năng nhận thức
Cải thiện kết nối cảm xúc với những người khác
Cải thiện kỹ năng ngôn ngữ và giao tiếp
Cải thiện sự chú ý và tập trung
Học các kỹ năng hàng ngày
Kiểm soát cảm giác hung hăng và lo lắng

❈ Tính hiệu quả
Liệu pháp ABA đã trở thành một phương pháp điều trị được sử dụng rộng rãi trong điều trị chứng tự kỷ và các bệnh lý khác. Nó được liên kết với những cải tiến trong các lĩnh vực chính bao gồm ngôn ngữ, kỹ năng xã hội và kỹ năng thích ứng.

Một nghiên cứu cho thấy điều trị ABA toàn diện lâu dài có thể giúp trẻ tự kỷ cải thiện kỹ năng sống hàng ngày, phát triển ngôn ngữ, khả năng xã hội và chức năng trí tuệ.
Một đánh giá năm 2011 về 27 nghiên cứu cho thấy rằng các can thiệp ABA có hiệu quả để cải thiện các kỹ năng xã hội, hành vi thích ứng, khả năng ngôn ngữ và kỹ năng nhận thức. Những can thiệp này cũng hữu ích để giảm bớt sự hung hăng và lo lắng ở trẻ em và thanh thiếu niên.
Một nghiên cứu năm 2012 gợi ý rằng trẻ em mắc chứng rối loạn phổ tự kỷ nên được tiếp cận với liệu pháp ABA toàn diện tối thiểu 25 giờ mỗi tuần, có liên quan đến việc cải thiện các kỹ năng chơi, hành vi, ngôn ngữ và giao tiếp xã hội.

Cách những kết quả đó chuyển thành lợi ích lâu dài trong suốt cuộc đời vẫn đang được nghiên cứu. Cũng cần lưu ý rằng liệu pháp ABA không điều trị chứng tự kỷ mà nhằm mục đích đạt được những kết quả cụ thể như sửa đổi một số hành vi liên quan đến chứng tự kỷ.

❈ Một số điều cần lưu ý
ABA không phải là cách tiếp cận duy nhất để điều trị, vì vậy điều quan trọng là phải lắng nghe và xem xét phản ứng của một người để xác định phương pháp điều trị nào phù hợp với nhu cầu của họ.

Mặc dù ABA được sử dụng rộng rãi ngày nay, nhưng không phải không có tranh cãi. Trong quá khứ, phương pháp cần hàng giờ điều trị mỗi ngày này thường được thực hiện trong môi trường cứng nhắc. Việc không tạo ra được những hành vi mong muốn thường được giải quyết bằng những hình phạt khắc nghiệt, được coi là vừa không tôn trọng những người đang trị liệu, vừa thường làm mất nhân tính.

Các cách tiếp cận gần đây hơn tập trung vào việc áp dụng hoặc từ chối sự áp đặt và không liên quan đến các hình phạt. Thay vì ngồi tại bàn thực hiện các thử nghiệm rời rạc hàng giờ mỗi ngày, việc điều trị hiện nay thường được thực hiện trong môi trường tự nhiên, bao gồm cả môi trường gia đình, trường học và cộng đồng.
Liệu pháp ABA thường tập trung vào việc khiến mọi người tham gia vào các hành vi “điển hình”. Ngày nay, đa dạng thần kinh được đánh giá cao hơn và có giá trị hơn.

Thay vì cố gắng ép buộc mọi người phải phù hợp với một khuôn mẫu cụ thể, các phương pháp tiếp cận mới hơn tập trung vào việc giúp mọi người phát triển và củng cố các kỹ năng cho phép họ phát huy tiềm năng và sống một cuộc sống viên mãn.

❈ Cách bắt đầu
Nếu bạn đã sẵn sàng thử liệu pháp ABA cho bản thân hoặc cho con mình, có một số bước bạn có thể thực hiện để giúp tìm ra phương pháp điều trị tốt nhất cho nhu cầu của mình.

Nhận giới thiệu. Nói chuyện với bác sĩ của bạn hoặc bác sĩ nhi khoa của con bạn để được giới thiệu đến một nhà cung cấp liệu pháp ABA. Bạn cũng có thể tìm kiếm trực tuyến các nhà cung cấp dịch vụ địa phương.
Kiểm tra chương trình bảo hiểm của bạn. Liệu pháp ABA thường được bảo hiểm chi trả, vì vậy hãy kiểm tra với nhà cung cấp chính sách của bạn về mức bảo hiểm và liên hệ với nhà cung cấp liệu pháp của bạn để đảm bảo rằng chương trình bảo hiểm của bạn được áp dụng
Tìm nhà trị liệu phù hợp. Bắt đầu bằng cách kiểm tra xem bác sĩ trị liệu của bạn có phải là nhà phân tích hành vi được hội đồng chứng nhận (BCBA: board-certified behavioral analyst) hay không. Các buổi ABA đầu tiên thường tập trung vào việc xây dựng mối quan hệ với nhà trị liệu, vì vậy hãy chú ý xem liệu đó có phải là một sự kết hợp ăn ý hay không.

Cũng như các loại liệu pháp khác, có thể hữu ích nếu bạn thử và theo dõi mọi thứ diễn ra như thế nào. Nếu bạn nhận thấy những kết quả tốt theo thời gian, bạn nên gắn bó lâu dài với nó. Nếu bạn hoặc con bạn phải vật lộn với việc điều trị hoặc không đạt được tiến triển tốt theo thời gian, bạn có thể chuyển sang một phương pháp điều trị khác.

Liên hệ Nhatamlyhoc Vietnam:
0939.172.362
[email protected]

Theo dõi Facebook: https://www.facebook.com/nhatamlyhocvietnam
Nguồn: https://www.verywellmind.com/what-is-an-aba-design-2794809

devwp replied 4 months, 1 week ago 1 Member · 0 Replies
- discussion
0 Replies
0 Like

Sorry, there were no replies found.