lại: Chứng Rối loạn phân ly – Quên phân ly có khiến người bệnh quên mất bản thân là ai?

Chào bạn THÊ NÔ CÔNG,

Cảm ơn bạn đã chia sẻ thắc mắc của mình đến Nhatamlyhoc Vietnam nhé.

Câu trả lời ngắn gọn: Quên đi ký ức về những gì đã học chỉ là một phần rất nhỏ (và có thể xuất hiện hoặc không) khi người mắc quên đi về chính mình trong Quên phân ly loại lan toả.

Câu trả lời đầy đủ:

Để trả lời cho câu hỏi của bạn, đầu tiên chúng ta cùng tìm hiểu trường hợp nào sẽ được nhận chẩn đoán là Quên phân ly (Dissociative Amnesia).

Tóm tắt các triệu chứng chẩn đoán của Quên phân ly theo DSM-5, ta có:

Tiêu chí A (quan trọng nhất). Mất khả năng gợi nhớ những ký ức có liên hệ mật thiểt đến cá nhân (important autobiographical information: thông tin ký ức cá nhân quan trọng), thường là những thông tin mang tính sang chấn hay căng thẳng, khác hẳn với sự quên thông thường.

Tiêu chí B. Chứng quên này gây ra sự khó chịu bệnh lý hoặc suy giảm chức năng trong các mặt khác nhau của cuộc sống (xã hội hay nghề nghiệp).

Tiêu chí C và D là chứng quên này không xảy ra do chất, bệnh lý hay rối loạn tâm thần khác.

Theo đó, những ký ức quên đi trong chứng Quên phân ly sẽ là những ký ức mang tính cá nhân (autobiographical memory) như những mốc quan trọng trong đời (vd. đậu Đại học); những ký ức về những sự kiện cá nhân thông thường (vd. lần đầu chơi bóng bàn); hay những ký ức thuộc sự kiện đặc biệt cụ thể (vd. tai nạn hoặc tang tóc bất ngờ).

Thứ hai, Quên phân ly không được phân loại từ “nhẹ” đến “nặng”. Quên phân ly được phân theo 03 loại chính: cục bộ (localized), chọn lọc (selective), lan toả (generalized). Câu hỏi của bạn sẽ liên quan nhiều đến quên lan toả.

Quên lan toả (generalized amnesia) thì hiếm gặp, là khi họ có thể quên mình là ai. Một số có thể quên đi ký ức về những sự thật trong thế giới mà họ biết hay học được, vd. Trái Đất hình cầu (gọi là semantic memory: trí nhớ ngữ nghĩa) và không thể vận dụng những kỹ năng từng được học, vd. lái xe (procedural memory: trí nhớ phương thức).

Như vậy, quay lại với ví dụ của bạn, thì trường hợp Quên lan toả sẽ có khả năng quên những thứ họ từng được học (kiến thức lý thuyết hay kỹ năng thực hành), nhưng thứ cơ bản nhất mà họ quên, là bản thân mình là ai. Hay nói cách khác, quên đi ký ức về những gì đã học chỉ là một phần rất nhỏ (và có thể xuất hiện hoặc không) khi người mắc quên đi về chính mình trong Quên phân ly lan toả.

Bạn có thể xem thêm Tiêu chí chẩn đoán Quên phân ly và thông tin về Quên phân ly loại Lan toả trong ảnh đính kèm nhé (trích dẫn từ DSM5).

Nếu bạn vẫn còn thắc mắc nào có thể phản hồi tại đây để Nhatamlyhoc Vietnam giải đáp nhé!

Nguồn tham khảo:

1. Cẩm nang Chẩn đoán và Thống kê Rối loạn Tâm thần, Phiên bản Thứ năm (DSM-5) – Mã 300.12
2. Bảng phân loại quốc tế mã hoá bệnh tật, nguyên nhân tử vong ICD-10 – Mã F44.0