TÌM HIỂU VỀ NGƯỜI VỊ KỶ (What It Means to Be Egocentric)

Thuật ngữ vị kỷ Egocentric là một khái niệm bắt nguồn từ lý thuyết về sự phát triển thời thơ ấu của Piaget. Thuyết vị kỷ đề cập đến việc một người nào đó không có khả năng hiểu rằng quan điểm hoặc ý kiến của người khác có thể khác với họ. Điều này thể hiện một thành kiến nhận thức cho rằng những người khác có cùng quan điểm với mình, không thể tưởng tượng rằng người khác sẽ có một nhận thức của riêng họ.

❊Tổng quan

Một nhà lý thuyết phát triển khác, David Elkind, đã mở rộng ý tưởng về chủ nghĩa vị kỷ này khi nói đến tuổi vị thành niên. Elkind mô tả “Khả năng tự nhận thức và ý thức về bản thân được tâng bốc”, nói rằng thanh thiếu niên thường cảm thấy rằng những người khác đang theo dõi mình và họ đặc biệt quan tâm đến những gì người khác nghĩ về họ.

Mặc dù hầu hết mọi người đều trưởng thành và không còn suy nghĩ ích kỷ này nữa, chúng ta nhận thức được rằng điều này không đúng với một số người và họ có xu hướng mang một số đặc điểm vị kỷ này theo cả cuộc sống và các mối quan hệ khi trưởng thành của họ.

❊ Vị kỷ và Tự ái kỷ

Vì thuật ngữ vị kỷ mô tả một người luôn tập trung vào bản thân và không thể hình dung ra quan điểm nào khác ngoài quan điểm của chính họ, bạn có thể tự hỏi liệu điều này có tương tự như chứng ái kỷ không. Mặc dù có một số điểm tương đồng nhưng có sự khác biệt rõ ràng giữa nhân cách vị kỷ và tự ái kỷ.

Một số điểm tương đồng giữa vị kỷ và tự ái kỷ bao gồm:

Tập trung vào nhận thức và quan điểm của chính mình

Thiếu sự đồng cảm

Không có khả năng nhận ra nhu cầu của người khác

Suy nghĩ quá mức về cách người khác có thể nghĩ về họ

Ra quyết định dựa trên nhu cầu của bản thân

Tuy nhiên, ngoài những đặc điểm này, những người ái kỷ còn thể hiện:

Nhu cầu được công nhận và ngưỡng mộ quá mức

Xem bản thân là người cực kỳ xứng đáng hoặc quan trọng

Nghĩ bản thân có quyền lực

Thao túng người khác để đạt được thứ họ muốn

Hành vi kiêu căng và giả tạo

Bận tâm với những ảo tưởng về sự thành công, quyền lực hoặc vẻ đẹp không giới hạn

Sự khác biệt cơ bản giữa vị kỷ và ái kỷ là một người ái kỷ thường xuyên tìm kiếm sự ngưỡng mộ từ người khác với nhu cầu cảm thấy mình quan trọng và được đánh giá cao.

Hãy nhớ rằng tất cả chúng ta đều có thể có khuynh hướng vị kỷ và ái kỷ nhưng cần phải đáp ứng các tiêu chí cụ thể để một người có thể được chẩn đoán lâm sàng về rối loạn nhân cách ái kỷ.

❊ Tác động

Những người vị kỷ có thể khó kết nối với những người khác hoặc duy trì các mối quan hệ có ý nghĩa trong một thời gian dài. Sự thiên vị đối với bản thân có thể dẫn đến việc một người vị kỷ gặp khó khăn ở nhà, nơi làm việc và trong các mối quan hệ thân thiết của họ.

Lý do chính cho những cuộc đấu tranh này là do thiếu khả năng đồng cảm hoặc khả năng tưởng tượng ra quan điểm của ai đó khác với quan điểm của họ. Như bạn có thể tưởng tượng, điều này có thể tác động tiêu cực đến những điều như:

Lòng tin

Sự gần gũi hay thân mật

Cảm xúc

Quyết định

Sự hợp tác

Làm việc theo nhóm

Bạn có thể cảm thấy khó khăn khi ở cạnh một người vị kỷ vì bạn cảm thấy mình vô hình hoặc cảm thấy không có tiếng nói khi dành thời gian cho họ.

Việc ở cạnh một người vị kỷ có thể tác động đến chúng ta theo nhiều cách, bao gồm những cảm nhận dưới đây:

Giá trị bản thân thấp: Khi ta cho rằng cảm xúc của mình không phù hợp, chúng ta sẽ cảm thấy như thể ý kiến của chúng ta không quan trọng

Tự nghi ngờ bản thân: Bạn có thể băn khoăn về việc khả năng đánh giá hoặc nhận thức của chính mình

Bối rối: Bạn có thể tự hỏi liệu người đó có nhận ra cách sống vị kỷ của họ không

Buồn bã: Bạn có thể cảm thấy tiếc cho người đó hoặc buồn cho chính mình sau khi tiếp xúc với họ

Giận dữ: Có thể khó mà trở nên quyết đoán với một người sống ích kỷ, điều này có thể dẫn đến thất vọng và tức giận vì cảm giác không được nhìn nhận hay lắng nghe

Phẫn nộ: Sau một thời gian, bạn có thể thấy mình cay cú với họ vì cách họ cư xử và vì cảm xúc của bạn sau những lần tương tác

Tách biệt: Thật không may, nếu tình trạng này vẫn tiếp diễn, bạn có thể muốn tránh xa người đó càng lâu càng tốt để bảo vệ ý thức về bản thân.

Có thể có những lúc bạn chỉ cần chọn hạn chế tiếp xúc với một người sống vị kỷ, tuy nhiên nhưng nhiều khi trường hợp đó không phải là một lựa chọn và bạn phải học cách chăm sóc bản thân khi tiếp xúc với họ.

❊ Những người vị kỷ trong các mối quan hệ

Những người vị kỷ có thể cảm thấy bị cô lập và lo lắng. Khi sống với sự thiên lệch về nhận thức, một người sống vị kỷ có thể tin rằng mọi con mắt đang đổ dồn vào họ và mọi hành động hoặc quyết định của họ đều được người khác chú ý.

Điều này có thể tạo ra một áp lực to lớn cho người đó, gây ra sự lo lắng về việc ra quyết định của họ và các tương tác xã hội. Ngay cả khi họ muốn kết nối với những người khác, họ có thể không biết làm thế nào để làm điều đó hoặc có thể cố gắng kết nối và trở nên bối rối khi nỗ lực của họ không hiệu quả.

Khi ở trong một mối quan hệ với một người vị kỷ, bạn có thể cảm thấy rất cô đơn và bạn có thể cảm thấy mình chưa bao giờ được nhìn thấy, lắng nghe hoặc được coi trọng trong mối quan hệ này.

Người yêu hoặc người bạn đời của bạn có thể đưa ra các quyết định quan trọng mà không có bạn, lập kế hoạch dựa trên nhu cầu và lịch trình của họ, hoặc có vẻ xa cách hoặc không quan tâm nếu bạn đến với họ để được an ủi, trấn an hoặc khuyến khích. Họ có thể tin rằng mối quan hệ vẫn ổn trong khi đối tác của họ thường cảm thấy vô hình và bị mất giá trị.

❊ Một số đặc điểm vị kỷ thường thấy

Hầu hết mọi người đều có một mức độ vị kỷ nhất định. Nghiên cứu đã chỉ ra rằng người lớn có xu hướng vị kỷ theo những cách sau:

Hiệu ứng đồng thuận giả: Khi chúng ta đánh giá quá cao mức độ mà người khác chia sẻ cùng quan điểm hoặc sở thích với mình. Chúng ta có xu hướng nghĩ rằng những người khác sẽ đồng ý với chúng ta hoặc nhìn nhận mọi thứ theo cách của chúng ta.

Lời nguyền kiến thức: Khi những người là chuyên gia trong lĩnh vực của họ có xu hướng nói về những điều mà mọi người xung quanh không hiểu về chủ đề đó. Họ quên rằng có sự khác biệt giữa mức độ kiến thức mà họ có về chủ đề này so với những người khác.

Ảo tưởng về sự minh bạch: Khi mọi người cảm thấy rằng người khác có thể nhìn thấy rõ ràng trạng thái cảm xúc của họ trong một trải nghiệm nhất định. Ví dụ, chúng ta có thể nghĩ rằng những người khác có thể nhận ra chúng ta cảm thấy lo lắng như thế nào khi thuyết trình tại nơi làm việc.

Hiệu ứng nổi bật: Khi mọi người đánh giá quá cao mức độ mà người khác có thể nhận thấy sự hiện diện hoặc hành vi của họ. Chúng ta có thể bước vào một căn phòng và có cảm giác như mọi người đang theo dõi từng bước di chuyển của chúng ta trong khi thực tế, họ đang tương tác với nhau và có thể không để ý đến chúng ta.

❊ Làm thế nào để giảm mức độ vị kỷ?

Vì tất cả chúng ta đều hơi vị kỷ ở một mức độ nào đó nên tất cả chúng ta đều có thể hưởng lợi từ việc làm giảm thiểu những khía cạnh vị kỷ của chúng ta. Vị kỷ có thể có ích khi chúng ta cố gắng bám sát các giá trị của mình hoặc khi chúng ta cảm thấy không được tôn trọng.

Tuy nhiên, việc một tư duy vị kỷ bắt đầu tác động tiêu cực đến hành vi hàng ngày của chúng ta có thể gây ra vấn đề. Dưới đây là một số lời khuyên hữu ích để trở nên ít vị kỷ hơn.

Sống chậm lại. Đôi khi chúng ta đưa ra quyết định vì sợ hãi. Nỗi sợ hãi thích gây áp lực cho chúng ta và buộc chúng ta phải suy nghĩ theo cách rất căng thẳng, ngay cả khi chúng ta không gặp nguy hiểm. Sống chậm lại có thể giúp bạn làm rõ những điều cần phải quyết định vì quyết định của bạn có thể tác động đến những người xung quanh.

Nhìn xung quanh. Chúng ta thích nghĩ rằng cuộc sống hoàn toàn là về chúng ta. Xung quanh chúng ta luôn có những người quan tâm và muốn trở thành một phần trong cuộc sống cũng như việc ra quyết định của chúng ta. Nhìn xung quanh và xem ai đang đứng bên bạn và sẵn sàng giúp đỡ. Xem xét nhu cầu và quan điểm của người khác cũng có thể giúp giảm tính vị kỷ.

Nắm bắt cơ hội. Đôi khi mọi người trở nên vị kỷ hơn bởi vì họ đã học được qua trải nghiệm rằng sẽ không ai ở bên họ khi họ cần. Khi bạn nhìn xung quanh và nhận thấy ai đang đứng bên mình, hãy chớp lấy cơ hội để họ chỉ cho bạn những gì họ có thể làm. Bạn không chỉ tập bước qua nỗi sợ hãi mà còn học cách để cho một người quan tâm đến bạn có thể giúp đỡ.

Tập trung vào hiện tại. Cũng giống như một số người sống vị kỷ đã học cách không tin tưởng người khác, một số người đã học cách không bao giờ thể hiện sự dễ bị tổn thương. Ngay cả khi bạn đưa ra quyết định và một người nào đó nhận thấy sai sót, hãy tiếp tục tiến lên. Tất cả chúng ta đều muốn sống tốt và không bao giờ cảm thấy thoải mái khi người khác nhìn thấy lỗi lầm của chúng ta. Tập trung vào hiện tại cho phép bạn tập điều hướng các tình huống không thoải mái và hiểu rằng bạn có thể vượt qua chúng mà vẫn ổn.

Nghiên cứu cũng phát hiện ra rằng việc liên tưởng để thay đổi quan điểm của bạn cũng có thể giúp giảm cảm giác vị kỷ và ý thức về bản thân.

❊ Lời kết

Tất cả chúng ta đều có những lúc vị kỷ. Tuy nhiên, một người thực sự vị kỷ không quan tâm đến người khác và tập trung nhiều vào nhu cầu và mong muốn của bản thân đến mức không thể nhận ra hoặc xem xét ý kiến của người khác hoặc để cảm thông.

Mặc dù nghe thì giống một người ái kỷ nhưng một người sống vị kỷ không nhất thiết bị ám ảnh bởi những thứ như thành công, sắc đẹp hay địa vị. Họ chỉ đơn giản là không tính đến người khác khi họ ra quyết định.

Điều quan trọng là phải chăm sóc bản thân về mặt tình cảm nếu bạn tình cờ gặp một người sống vị kỷ. Hãy nhớ rằng việc họ không có khả năng xem xét quan điểm hoặc ý kiến của bạn là về sự thiên lệch nhận thức của họ, không phải là kết quả của bất cứ điều gì bạn đã làm. Giữ khoảng cách nhất định khỏi những hành vi của họ có thể giúp bạn bảo vệ cảm xúc của mình khi ở cạnh một người vị kỷ.

Admin dịch từ nguồn: https://www.verywellmind.com/what-does-it-mean-to-be…

#sharingandsupport #psychologicalstudies #goodarticle #khampha #tamlyhoc #nghiencuutamly

#egocentric #viky